کلاژن پروتئین اصلی بدن انسان است که در استخوان‌ها، پوست، تاندون‌ها و سایر بافت‌های پیوندی بدن یافت می‌شود.
تاکنون ۲۸ نوع از کلاژن در بدن انسان شناسایی شده است که انواع I، II و III بیشترین فراوانی را داشته و ۸۰ تا ۹۰ درصد از تمام کلاژن بدن را تشکیل می‌دهند. انواع I و III عمدتا در پوست و استخوان‌ها یافت می‌شوند و نوع II عمدتا در مفاصل وجود دارد.
بدن انسان به طور طبیعی کلاژن تولید می‌کند؛ اما این ماده به صورت مکمل‌های خوراکی نیز تولید و عرضه شده است. در این گزارش میزان اثرگذاری مکمل‌های کلاژن بر اساس مستندات علمی مورد بررسی قرار گرفته است.
به گزارش انجمن بین‌المللی تحقیقات آرتروز در نشریه Osteoarthritis and Cartilage مکمل کلاژن به یکی از سه شکل زیر عرضه می‌شود:
۱- کلاژن هیدرولیز شده: این نوع کلاژن با عنوان کلاژن هیدرولیسات یا پپتیدهای کلاژن نیز شناخته می‌شود و به اجزای پروتئینی کوچکتر موسوم به اسیدهای آمینه تجزیه می‌شود.
۲- ژلاتین: کلاژن موجود در ژلاتین به صورت جزئی به اسیدهای آمینو تبدیل می‌شود.
۳- کلاژن خام: در حالت پروتئین‌های کلاژن دست نخورده باقی می‌مانند.
بر اساس تحقیقاتی که در سال ۲۰۱۹ میلادی در دو نشریه Nutrients و Frontiers in Nutrition منتشر شده است کلاژن به صورت هیدرولیز شده، به طور موثر در بدن جذب می‌شود.
نکته قابل توجه این است که تمام صورت‌های کلاژن در جریان گوارش به اسیدهای آمینه تبدیل شده و سپس در بدن جذب می‌شوند و مجدداً برای تولید کلاژن و سایر پروتئین‌های مورد نیاز بدن به کار گرفته می‌شوند. در واقع بدن نیازی به مصرف مکمل کلاژن ندارند و این ماده را به صورت طبیعی و با استفاده از آمینواسیدهای حاصل از تجزیه پروتئین‌های مصرف شده در رژیم غذایی، تولید می‌کند.
با وجود این بر اساس تحقیقاتی که در سال ۲۰۱۹ میلادی در نشریه Nutrients منتشر شده، مصرف مکمل‌های کلاژن می‌تواند موجب بهبود تولید این ماده بدن شود. بدن انسان همه کلاژن را جذب نمی‌کند، در نتیجه این که می‌گویند مصرف آن برای استخوان، پوست و مو مفید است، درست نیست. کاری که بدن شما می‌کند این است که کلاژن را تجزیه می‌کند و به عنوان آمینو اسیدهایی نگهداری می‌کند تا هر زمان لازم شد از آن استفاده کند. اما این طور نیست که به طور خودکار باعث شفافیت پوست شما شود. همچنین مصرف قرص کلاژن می‌تواند باعث شود که بدنتان کلاژن بیشتری تولید کند.
کلاژن و پوست
قبل از این که به امید بهبود وضعیت پوستتان قرص کلاژن مصرف کنید بهتر است بدانید در حال حاضر تحقیقات بسیار کمی برای سنجش میزان تاثیر آن روی پوست انجام شده و هنوز مشخص نیست که این قرص تاثیری به خصوص روی بانوانی که رژیمی غذایی خاص دارند و روزانه از موادی پروتئینی مانند مرغ، ماهی، تخم‌مرغ، آجیل و ماست استفاده می‌کنند، دارد یا نه. اما طبق اطلاعاتی که در دسترس است خانم‌هایی که مقدار مشخصی از کلاژن در مدت ۸ هفته به بدنشان رسیده است، ۲۰ درصد کاهش چین و چروک داشته‌اند.
کلاژن و سلامت مو
وقتی سنتان بالاتر می‌رود، میزان طبیعی کلاژن موجود در بدن شما کاهش پیدا می‌کند. به همین دلیل خوردن کلاژن مفید است. طبق تحقیقات کلاژن برای حمایت از آن‌ها و افزایش پروتئین‌هایی که برای موی بدن مناسبند و باعث جلوگیری از ریزش مو می‌شوند مفید هستند. همچنین این ماده در قسمتی که رنگدانه تولید می‌شود مانع از سفید و خاکستری شدن مو می‌شود. از طرفی کلاژن برای موهای خشک و شکننده مفید است و باعث می‌شود سطح آن مرطوب بماند.
کلاژن، رژیم و لایف استایل
این که در روز یک قرص کلاژن بخوریم کافی نیست. بلکه این قرص باید با ویتامین C با هم خورده شوند چون اگر این ویتامین در بدن به اندازه کافی وجود نداشته باشد، کلاژن به اندازه کافی نمی‌تواند تولید شود. کلم، میوه‌های قرمز و هویج همه میوه‌هایی هستند که به طور طبیعی دارای کلاژن هستند. با بالا رفتن سن میزان کلاژن بدن کاهش پیدا می‌کند. داشتن استرس، رژیم غذایی نامناسب و ... نیز می‌تواند باعث کاهش بیشتر این ماده در بدن شود.
منابع کلاژن
کلاژن را می‌توانید به شکل‌های مختلف مصرف کنید. قرص‌های کلاژن شامل بیش از یک گرم ماده کلاژن در هر قرص هستند و می‌توانند با ویتامین C در بدن همراه شوند و باعث شوند که کلاژن بیشتری در بدن تولید شود. همچنین پودر و مایع آن هم وجود دارد و برای کسانی که با قرص خوردن راحت نیستند مناسب است. همچنین نوعی از این قرص مخصوص گیاهخواران هم وجود دارد و می‌تواند مقدار زیادی از آمینو اسیدها را هم داشته باشد. همچنین می‌توان با خوردن ماهی، گوشت گاو و مرغ مقدار زیادی کلاژن وارد بدن کرد.
چه مواد غذایی کلاژن دارند؟
در کنار مکمل‌های این پروتئین، تامین آن از طریق مواد طبیعی است. هشت ماده غذایی که موجب افزایش تولید کلاژن طبیعی در بدن می‌شوند در ادامه شرح داده شده است:
۱- سوپ قلم: این غذا با جوشاندن استخوان‌ها و بافت‌های پیوندی مرغ، قلم گاو یا سایر حیوانات تهیه می‌شود و حاوی مقادیر زیادی کلاژن است.
۲-ژلاتین: یک منبع غنی از کلاژن است که می‌توان آن را در رژیم غذایی روزانه به صورت مستمر مصرف کرد.
۳- تخم مرغ: سفیده تخم مرغ حاوی گلیسین و پرولین است که آمینواسیدهای اصلی تشکیل دهنده کلاژن محسوب می‌شوند. زرده تخم مرغ هم حاوی مقادیر زیادی ویتامین D و چربی‌های سالم است که موجب حفظ سلامت پوست و عضلات می‌شوند.
۴- مرکبات: مصرف مرکبات تازه موجب تامین ویتامین C مورد نیاز برای تولید طبیعی کلاژن در بدن می‌شود و تاثیر قابل توجهی بر افزایش تولید این ماده دارد.
۵- بروکلی: این گیاه هم منبع غنی از ویتامین C است و مصرف آن به صورت خام یا پخته موجب افزایش تولید کلاژن در بدن می‌شود.
۶- سبزیجات سبزبرگ: این سبزیجات نیز حاوی مقادیر زیادی ویتامین C هستند و مانند مرکبات و بروکلی موجب افزایش تولید کلاژن می‌شوند.
۷- آجیل: این دانه‌های خوشمزه علاوه بر انواع پروتئین‌ها، عناصری مانند روی را که برای تولید کلاژن ضروری هستند، به بدن می‌رسانند.
۸- قارچ: این گیاه نیز حاوی مقادیر زیادی روی است و تولید کلاژن در بدن را افزایش می‌دهد.
دیدگاه خود را بنویسید